Dźwięk przy puszczaniu sprzęgła

W pełni sprawne sprzęgło powinno pracować niemal bezgłośnie. Dźwięki wydobywające się ze skrzyni biegów przy wciskaniu pedału sprzęgła są więc sygnałem ostrzegawczym dla kierowcy. Oznacza to bowiem, że sprzęgło lub elementy w jego okolicy mogą nie być w najlepszym stanie. Skąd biorą się głośne dźwięki przy puszczaniu sprzęgła i jak je usunąć?

Jak działa sprzęgło i dlaczego jest niezbędne w samochodzie?

Sprzęgło samochodowe to mechanizm, którego praca jest niezbędna do bezpiecznej i sprawnej zmiany biegu. Ten komponent obsługujemy za pomocą pedału umiejscowionego po lewej stronie, lub jest on kontrolowany elektronicznie w samochodach ze skrzynią automatyczną. Sprzęgło możemy podzielić na trzy najważniejsze elementy:

• łożysko, 
• tarczę,
• docisk.

W trakcie jazdy na biegu tarcza jest dociskana do koła zamachowego. W momencie naciśnięcia pedału docisk odsuwa się, dzięki czemu pozwala na odłączenie skrzyni biegów od silnika. W tym momencie możemy dokonać zmiany biegu bez ryzykowania uszkodzeniem przekładni. 

Zmiana biegów bez sprzęgła jest możliwa, lecz ma bardzo negatywny wpływ na skrzynię biegów. Każde wrzucenie nowego przełożenia bez wciskania pedału sprawia, że ryzykujemy m.in. uszkodzeniem synchronizatorów, a także innych elementów w przekładni. Dlatego sprawne sprzęgło jest niezbędne do jazdy. Do tego w razie awarii tego komponentu nie będziemy w stanie prawidłowo ruszyć z miejsca. Jedynym sposobem jest wtedy wystartowanie na wbitym biegu, co również ma negatywny wpływ na skrzynię. 

Skąd bierze się dźwięk przy puszczaniu sprzęgła?

Praca w pełni sprawnego sprzęgła jest na tyle cicha, że nie jesteśmy w stanie usłyszeć jej w trakcie jazdy, czy nawet ruszania. Dlatego jakiekolwiek dźwięki pojawiające się podczas naciskania, czy puszczania pedału sprzęgła powinny błyskawicznie alarmować nas, że coś jest nie tak. Winnymi takiej sytuacji mogą być przeróżne elementy, takie jak:

• tarcza sprzęgła,
• docisk sprzęgła, 
• układ wysprzęglania, 
• sterowanie sprzęgła. 

Swoją uwagę powinniśmy zwrócić nie tylko na same sprzęgło. Często winne mogą być też elementy w jego okolicy. Głośną pracę tego komponentu mogą powodować części takie jak:

• tłumik drgań skrętnych,
• piasta,
• sprężyny amortyzacyjne,
• mocowania

Dlatego precyzyjna diagnoza jest niezwykle ważna, jeśli zależy nam na jak najtańszym usunięciu usterki. 

Głośna praca sprzęgła może oznaczać np. uszkodzenie wysprzęglika, czy zerwanie sprężyn amortyzacyjnych. Awarii mógł także ulec tłumik drgań skrętnych bądź jego osłona. Sprzęgło staje się dużo głośniejsze również po zerwaniu sprężyn amortyzacyjnych. 

Kolejnym powodem jest zwyczajne zużycie podstawowych elementów sprzęgła. Układ ten nie jest bezobsługowy i komponenty z reguły mają określoną żywotność. Przy prawidłowej eksploatacji sprzęgło wytrzymuje około 300 tysięcy kilometrów. Wartość ta zależy jednak od tego, jak było wykorzystywane. 

Jak poradzić sobie z głośną pracą sprzęgła?

Uszkodzenie objawiające się głośną pracą sprzęgła oznacza, że jakiś element na pewno nadaje się do wymiany. Rozmiary naprawy zależą od tego, który z komponentów zaczyna odmawiać posłuszeństwa. W najgorszym przypadku możemy być zmuszeni do zamontowania całego nowego sprzęgła. To oczywiście nie jest tanie. 

Musimy bowiem pamiętać, że w przypadku wysłania auta do mechanika płacimy nie tylko za części, ale też w dużej mierze za robociznę. W przypadku wymiany, czy naprawy sprzęgła, to ona będzie stanowiła największą część ceny naprawy. Dostanie się do sprzęgła, wymaga bowiem demontażu wielu elementów. Po drodze musimy:

• zdjąć przednie koła, 
• odłączyć półosie napędowe,
• całkowicie zdemontować skrzynię biegów. 

Do tego sprzęgło znajduje się w dość trudno dostępnym miejscu. Przyda nam się podnośnik, lub przynajmniej kanał, dzięki czemu praca będzie dużo łatwiejsza. Samodzielna naprawa pozwala oszczędzić wiele na robociźnie. Nie jest jednak prosta. Przy wymianie lub reperowaniu sprzęgła można bowiem popełnić wiele błędów, które mają dość nieprzyjemne skutki. Ich usunięcie będzie wymagało kolejnego czasochłonnego demontażu skrzyni biegów i poprawienia tego, jak zamontowaliśmy sprzęgło. Najczęstsze pomyłki to:

• złe wycentrowanie sprzęgła,
• nieprawidłowy kierunek montażu tarczy sprzęgła,
• zła siła dokręcenia docisku, 
• zabrudzenie sprzęgła przy montażu.

Powyższe pomyłki są w stanie sprawić, że sprzęgło ulegnie błyskawicznej awarii. Grożą także nieprawidłową pracą tego elementu. Np. zanieczyszczenia na tarczy mogą doprowadzić do ślizgania się sprzęgła. Złe wycentrowanie ryzykuje z kolei uszkodzeniem mechanicznym komponentów w okolicy. Dlatego, jeśli nie czujemy się na siłach, naprawę sprzęgła powinniśmy pozostawić mechanikowi. 

Adam Skrobiszewski

Redaktor naczelny Motor-Mack, z ponad 15-letnim doświadczeniem w świecie motoryzacji. Jego artykuły i analizy są cenione za rzetelność i głębokie zrozumienie tematu. Adam łączy w sobie miłość do technologii samochodowej z umiejętnością przekazywania wiedzy czytelnikom. W Motor-Mack skupia się na jakości treści i budowaniu silnej społeczności entuzjastów motoryzacji.